Aanvaardbare risico’s, een Fata Morgana?
Een manifest
18 Jaar is het dat ik in onze wereld van spelen de boodschap van aanvaardbare risico’s hoor zoemen. Maar al evenlang is het dat er tegenwerkende krachten zijn die meesurfen op deze positieve boodschap om daarna net het tegenovergestelde te prediken/te doen.
De laatste 2 generaties kinderen hebben we spijtig genoeg reeds verloren onderweg. Hun aversie voor risico is groot geworden dankzij het opgelegde doemdenken rond gevaar en risico. 100% veiligheid, Go for Zero en ander goed klinkende one-liners werden/worden oa.door de politiek misbruikt om aan te tonen hoe erg ze met onze veiligheid inzitten. Spijtig genoeg neemt onze maatschappij deze boodschap ongenuanceerd over om er dan nog wat extra’s bovenop te doen. Waar zijn de kritische burgers in onze maatschappij gebleven? En diezelfde politiek zet dan de krachtlijnen uit die hun administraties in het veld maar moeten omzetten en handhaven. Handhaven met beperkte middelen en met nog minder aangeleerde competenties.
Onze maatschappij heeft er door zijn vrije markt economie ook voor gezorgd dat we bedrijven en personen hebben die deze veiligheidsboodschap nog meer versterken (vooral voor hun eigen profijt). “Veiligheidscertificaten”, “conformiteitsverklaringen” of stempels met goedgekeurd! moeten ons doen geloven dat alles perfect veilig is dankzij hen. Keurders en inspecteurs rechtvaardigen hun bestaan op basis van het aantal “inbreuken” die ze vinden (faken?) met de wijsvinger hoog in de lucht. Een Miljoenen business is het geworden die ze niet zonder slag of stoot zullen opgeven. Zonder hen sterven alle kinderen immers zonder pardon…
Nee, het is geen vingerwijzing naar personen of instellingen, maar wel naar het systeem. Het systeem dat steeds meer niet wetenschappelijk onderbouwde eisen stelt en daar nog minder middelen tegenover zet. (Middelen bv. om oa. ambtenaren goed op te leiden en blijvend te ondersteunen zodat ze inspecties op het terrein correct kunnen utvoeren of om kritische audits uit te voeren van “veiligheids”bedrijven die in deze sector actief zijn.) Een systeem van zwart-wit denken waar grijs niet meer in thuishoort. Een systeem dat doemdenkers wie en waar dan ook beloont. Want hij/zij die ons behoed van ieder gevaar is de bewaker van de heilige veiligheidsgraal. En meteen ook de grootste expert terzake wil men ons laten geloven.
Kinderen ontwikkelen reeds vanaf zeer jonge leeftijd hun individueel veiligheids management en alle ervaringen tot en met hun 36 ste maand zijn sterk bepalend voor hun verdere houding naar veiligheid toe.Het is het dus van belang hen zo vroeg mogelijk kennis te laten maken met aanvaardbare risico’s en zo zelf proefondervindelijk te laten ervaren wat deze gevaren in zich verbergen. Maar ook de mogelijke leerkansen van elk gevaar zijn van uitzonderlijke waarde.Want iedere keuze in het leven heeft een gevolg, goed of minder goed. Maar zelden absoluut slecht!
De tendens van natuurlijk spelen is er één die reeds jaren aan het groeien is. Kinderen terug in contact brengen met de echte wereld, ver van de betonnen en symetrisch norm conforme en dus kunstmatige leefomgeving, op maat gemaakt van onze dolgedraaide maatschappij. Het is een beweging die onze eigen ervaringen terug wil inbrengen bij de kinderen van nu.
De natuur heeft wel zo zijn eigen wetten en regels. En die staan mijlenver weg van wat de mensheid aan normen en wetten heeft uitgevaardigd. De natuur slaagt er reeds eeuwen in om zich aan te passen aan de veranderingen rondom hem. De mens wil echter dat de omgeving zich aan haar aanpast omdat andersom gewoonweg niet meer lukt. Nu reeds is er een veiligheidsdeficiet tussen de leef en speel wereld. En onze maatschapij en onze verkozenen vinden dat vanzelfsprekend. Ervaringen zoals vallen tegen een struikje aan, uitschuiven op een glad oppervlak. Zeg maar alles wat zonder erg en dus met een kusje van de mamma of papa opgelost raakt is recent opnieuw onder druk komen staan. Zonder enige onderbouwing worden speelkansen soms permanent een halt toegeroepen. Of, zoals enkele voorbeelden aantonen, moeten onnodige kosten gemaakt worden om de wensen van “experten” in te willigen. Wensen die geen toegevoegde waarde toevoegen . Schuldig verzuim…
Het belangrijkste is, wij hebben een verpletterende verantwoordelijkheid in het opgroeien van onze kinderen tot gezonde evenwichtige burgers. Het is niet enkel kinderen leren eten, drinken, poetsen, samenleven, enz. Het is minstens evenzeer kinderen leren inschatten wat een gevaar is, en indien ze de uitdaging van het gevaar aangaan wat de mogelijke gevolgen van hun acties zijn (het risico). Onze kinderen zijn bekwaam om dit zelfstandig te doen. Daarom dat wij er op moeten toezien dat de risico’s in de speelwereld op een aanvaardbaar niveau blijven. Maar zeker niet dat er geen gevaren en risico’s meer te ervaren zijn. Kinderen zijn geen watjes maar wel uiterst weerbare personen, laten we hen dan ook als dusdanig naar waarde schatten.`
Als iedereen zijn eigen grote gelijk laat varen en bereid is om samen met elkaar de handen in elkaar te slaan, dan kunnen we echte onaanvaardbare risico’s aanpakken terwijl we een groot potentieel aan speel en leerkansen ontwikkelen. Wie doet mee?
